ΝΤΕΚΑΣΤΡΟ, ΜΑΡΙΖΑ


ΝΤΕΚΑΣΤΡΟ, ΜΑΡΙΖΑ

Η Μαρίζα Ντεκάστρο γεννήθηκε το 1953 στην Αθήνα. Από το 1973 μέχρι το 1982 έζησε στο Παρίσι όπου σπούδασε στη Σορβόννη Παιδαγωγικά και Λογοτεχνία για Παιδιά και Νέους. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, δίδαξε στην ιδιωτική εκπαίδευση Ιστορία και λογοτεχνία σε παιδιά του δημοτικού.

Έχει γράψει βιβλία γνώσεων για παιδιά, σε θέματα ιστορίας και τέχνης, και μεταφράζει λογοτεχνία για νέους και ενηλίκους. Από το 1998 γράφει κριτική παιδικού και εφηβικού βιβλίου (TO BHMA, TA NEA, ΔΙΑΒΑΖΩ, ITHAKA, BOOK PRESS, Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ). Είναι μέλος της IBBY- Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και της Συντακτικής Επιτροπής του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ.

 Πληροφορίες: 
Όνομα:  ΜΑΡΙΖΑ
Επίθετο:  ΝΤΕΚΑΣΤΡΟ
Εργογραφία: 

Βιβλία για παιδιά

• Αρχαιολογία, οδηγός για παιδιά, εκδ. ΚΕΔΡΟΣ,  Β' έκδοση
• Βυζαντινή τέχνη, οδηγός για παιδιά, εκδ. ΚΕΔΡΟΣ, Γ' έκδοση 1994.
• Λαϊκή τέχνη, οδηγός για παιδιά, εκδ. ΚΕΔΡΟΣ, Α' έκδοση, 1994
• Διαβάζοντας τις βυζαντινές εικόνες, [ελληνικά, αγγλικά], εκδ. ΑΚΡΙΤΑΣ, ΣΤ έκδοση, 2001
• Η Ελλάδα των βαλκανικών Πολέμων, εκπαιδευτικό φυλλάδιο, Βουλή των Ελλήνων, 2003
• Μικρές ιστορίες του μουσείου [με τον Π. Βαλαβάνη], εκδ. Κάστωρ, 2004, Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων 2005
• Στην Αγορά των αρχαίων Αθηναίων [με τον Κ. Βέτση], εκδ. Καλειδοσκόπιο, 2006
• Οδηγός Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, έκδοση στα κινεζικά για τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στο Πεκίνο, 2007
• Μακρυγιάννης, ένα πρόσωπο μια εποχή, Ερευνητές-Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, 2007
• Στο μουσείο, [ελληνικά, αγγλικά], εκδ. Παπαδόπουλος, 2007
• Ο βυζαντινός στρατός και το τέλος του Βυζαντίου, εκδ. ΑΚΡΙΤΑΣ, Δ έκδοση 2008
• Η πόλη μου, εκδ. Παπαδόπουλος, 2008
• Μικροί οδηγοί πόλεων: Πάμε στους Δελφούς, Πάμε στη Θεσσαλονίκη, Πάμε στο Ναύπλιο [υπό έκδοση στα αγγλικά], Πάμε στην Κρήτη [υπό έκδοση στα αγγλικά], εκδ. Παπαδόπουλος, 2009
• Τα χρόνια πέρασαν... οι σελίδες γέμισαν, εκδ. Μεταίχμιο, 2009
• Ο χρόνος περνάει... οι σελίδες γεμίζουν, Ημερολόγιο 2010, εκδ. Μεταίχμιο, 2009
• Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, τα έργα και τα μνημεία των ανθρώπων, οδηγός για παιδιά, [ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά], εκδ. Μεταίχμιο, 2009
• Ημερολόγιο 2010, Ο χρόνος περνάει... οι σελίδες γεμίζουν, εκδ. Μεταίχμιο, 2009
• Η Αθήνα σε 7 διαδρομές, [ελληνικά, αγγλικά], εκδ. Μεταίχμιο, 2010
• Περπατώντας τις εποχές του Βυζαντίου, εκδ. Μεταίχμιο

• Με τους ζωγράφους της Πινακοθηκης Αβέρωφ, εκδ. Ίδρυμα Ευαγγέλου Αβέρωφ-Τοσίτσα, Αθήνα 2016

• Ένας κόσμος σε κίνηση, εκδ. Καλειδοσκόπιο, 2017

• 1453, Κωνσταντινούπολη, εκδ. Κέδρος, 2017

• Περιοδικό ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ –σελίδες για τα παιδιά με θέματα αρχαιολογικού περιεχομένου.

Κριτική βιβλίων για παιδιά

• Εφημερίδες Το Βήμα, Τα Νέα και στο περιοδικό Διαβάζω.
• Περιοδικό Ithaka του Εθνικό Κέντρο Βιβλίου

αναλυτικότερα η εργογραφία στο
https://biblionet.gr/προσωπο/?personid=1625


Διεύθυνση: 

Κοραή 7γ, 145 61 Κηφισιά


Έτος γέννησης:  1953
Τόπος γέννησης:  Αθήνα
Τίτλος αποσπάσματος:  ΚΕΙΜΕΝΑ
Κείμενο αποσπάσματος: 

(Από το βιβλίο Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, Τα μνημεία και τα έργα των ανθρώπων. Ένας οδηγός για παιδιά και νέους,
εκδ. Μεταίχμιο).

Βρήκαν την σιωπηλή ανάγλυφη Αθηνά κοντά στον Παρθενώνα το 1888.
Δεν ξέρουμε ποιος τη φιλοτέχνησε, μόνο πότε περίπου φτιάχτηκε. Ήταν στη δεκαετία του 460 π.Χ.
Τότε, στην Αττική, τα εργαστήρια γλυπτικής είχαν πολλή δουλειά. Όλοι οι γλύπτες δούλευαν πυρετωδώς.
Ο κίνδυνος των Περσών είχε περάσει και οι πολίτες πρόσφεραν αναθήματα στους θεούς για να τους ευχαριστήσουν για όσα έκαναν για χάρη τους.  
Η Αθηνά γέρνει ελαφρά το κεφάλι στο πλάι πάνω από τον ώμο της.
Είναι σοβαρή, δε χαμογελάει.
Η περικεφαλαία δε φαίνεται να τη βαραίνει.
Ο πέπλος της τυλίγει μαλακά το σώμα.
Το δεξί χέρι ξεκουράζεται στη μέση.
Το αριστερό πόδι πατάει γερά.
Το δεξί ακουμπά χαριτωμένα στα δάχτυλα.
Το ακόντιο που κοιτάει στη γη κρατάει το βάρος της.
Είναι μελαγχολική;
Συλλογίζεται;
Τι να σκέφτεται;

Μήπως κάτι τη στενοχωρεί;
Ή μήπως ξεκουράζεται;
Ίσως σκύβει να διαβάσει όσα είναι χαραγμένα στη στήλη δίπλα της.
 Ποτέ δε θα μάθουμε τι είχε στο μυαλό του ο γλύπτης που της έδωσε αυτή την έκφραση!
Εσύ τι λες;
 

====
Σιωπηλοί κάτοικοι [Επιτάφια μνημεία 500-450 π. Χ.]

Σήμερα  Λεωχάρη θα πάμε στον  κήπο των νεκρών. Αυτός ο κήπος βρίσκεται έξω από τα τείχη της πόλης μας. Είναι ένα νεκροταφείο, ο τόπος όπου αναπαύονται οι τιμημένοι.
Μπροστά μας, ανάμεσα στα δέντρα του κήπου, προβάλλουν οι μεγάλοι ταφικοί περίβολοι των πλούσιων αθηναϊκών οικογενειών, στολισμένοι με ωραία ανάγλυφα και μαρμάρινα αγγεία. Πάμε να δούμε από κοντά την επιτάφια λήκυθο της Μυρρίνης. Ο ψυχοπομπός Ερμής την οδηγεί κι αυτή τον ακολουθεί με σεβασμό έχοντας σκεπασμένο το κεφάλι. Πίσω της έρχονται άλλοι. Κι εκείνος που της απευθύνει τον τελευταίο χαιρετισμό; Μην είναι ο πατέρας της ή μήπως ο άντρας της;
Δες τη μορφή του Δημοκλείδη, γιου του Δημητρίου. Κάθεται στην πλώρη της τριήρους  που τον πήρε στο βυθό μακριά από την πατρίδα. Ήταν ναύτης, ή μήπως οπλίτης ; Δεν ξέρω.
Εννιά μέρες πέρασαν που χάθηκε η Ηγησώ. Μη ρωτήσεις αν υπέφερε, μη ρωτήσεις γιατί ο Άδης αποφάσισε να την πάρει στο βασίλειό του, όπως πήρε την εποχή των μύθων την όμορφη Περσεφόνη.
Ήταν θέλημά του θεού, ανώτερο από κάθε ανθρώπινη βούληση να ζήσει μακάρια στη χώρα του σκοταδιού.
Ξέρεις πως όλα έγιναν σύμφωνα με τα πατρώα έθιμα. Οι γυναίκες  της οικογένειας  την αρωμάτισαν, την έντυσαν στα λευκά, μοιρολογίστρες τη θρήνησαν. Οι συγγενείς, κρατώντας ψηλόλιγνες λευκές ληκύθους με τη ζωγραφιά της κοπέλας καθισμένης στα βράχια να περιμένει τον Χάροντα να την πάρει
με τη βάρκα του, της πρόσφεραν αναίμακτες θυσίες, σπονδές με λάδι, μέλι, κρασί. Λουλούδια της έβαλαν στα χέρια κι όλα εκείνα που αγαπούσε όταν ζούσε στη γη.
Να το μνήμα της!
Το βλέπεις ; Εκεί κοντά στη ροδιά, στολισμένο με κορδέλες .Μοιάζει με μικρό ναό. Η Ηγησώ κάθεται σε μια πολυθρόνα φορώντας τα καλά της ρούχα. Κάτι παίρνει από το ξύλινο κουτί, την πυξίδα, που κρατάει η αγαπημένη της δούλη. Ίσως κάποιο κόσμημα. Όμως πόσο θλιμμένη είναι ! Τι σκέφτεται; Αυτούς που
αφήνει πίσω της: τους γονείς, τ΄ αδέλφια, τις φίλες; Τον νέο που θα τη συντρόφευε στη ζωή; Τα παιδιά που δεν έκανε;
Κοίταξε γύρω σου. Δες πόσο φροντίζουν οι ζωντανοί τους νεκρούς. Με πόση λεπτότητα έφτιαξαν τα μνημεία. Και πάνω τους γραμμένα τ’ όνομα του νεκρού, του πατέρα του, του δήμου όπου κατοικούσε, και καμιά φορά ένα μικρό επίγραμμα πάνω ψηλά στο επιστύλιο. Παρατήρησε τις ανάγλυφες μορφές των νεκρών: σκεπτικές, λυπημένες, απόμακρες.
Μαζί παρέα  οι δικοί τους: ένα παιδί, ο πατέρας, ο σύντροφος στη ζωή, ένας μικρός δούλος... Θλιμμένοι κι αυτοί. Όπως θα ήταν οι γονείς της Μνησαγόρας και του Νικοκλή που έχασαν και τα δυο παιδιά τους.
«Μνησαγόρα, στάσου κοντά στο μικρό σου αδελφό, παίξε μαζί του για να μην πονέσει στον Άδη» σαν να ήθελαν να πουν στην κόρη τους.
Τι να σκέφτονται άραγε πατέρας και γιος σε τούτη τη στήλη; Ο νεαρός θυμάται τα κυνήγια του, όταν παρέα με το μικρό δούλο και το αγαπημένο του κυνηγόσκυλο έβγαινε συχνά για λαγούς. Σκέφτεται όμως και τη ζωή του που τόσο νέος στερήθηκε και τον πατέρα του που τον κοιτάει γεμάτος θλίψη.
Ο Αριστοναύτης ο Αλαιεύς ,  γιος του Αρχεναύτου, παριστάνεται την ώρα που πολεμάει. Πατάει με δύναμη στη γη κι είναι έτοιμος να επιτεθεί κρατώντας το ξίφος του. Όμως αλίμονο δεν τον προφύλαξαν τα όπλα του! Πάντως έκανε το χρέος του.
Το δικό μας χρέος είναι να θυμόμαστε τους νεκρούς μας. Σαν σήμερα, εννιά μέρες πριν, έφυγε κι ο παππούς μας για το μακρύ ταξίδι. Στις τριάντα μέρες θα ξανάρθουμε, και κάθε χρόνο όσο ζούμε.


Διακρίσεις: 

Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων (2006, 2018, 2019)
Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων της IBBY- Ελληνικό Τμήμα (2012, 2016, 2021)
Βραβείο Μετάφρασης Νεανικού Βιβλίου της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών
Λογοτεχνίας (2014)
Αναγραφή στον Τιμητικό Πίνακα της IBBY 2016
Διεθνής Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου – Κατάλογος White Ravens 2017 και 2018.


E-mail:  marisadec@gmail.com