Παιγνιώδης, ανατρεπτικός και  ευφάνταστος, ο  Ντάριο Φο δεν πέθανε μια τυχαία μέρα.

Σε μια μπουφονική κίνηση από εκείνες που έθρεψαν την πλοκή της καλλιτεχνικής του ζωής, προχώρησε σε παύση αναπνοής ακριβώς την ώρα που όλοι περίμεναν να μάθουν σε ποιόν θα πήγαινε τελικά το φετινό Νομπέλ Λογοτεχνίας. «Εξίσου» νομπελίστας και ο ίδιος, παρά τον ακραία αντισυμβατικό χαρακτήρα της ζωής του και του έργου του, ο Ντάριο Φο πήδηξε εκτός σκηνής καθώς ήδη ακούγονταν από μακριά οι πρώτες νότες μιας φυσαρμόνικας. Ως μέγας θεατρίνος, ο οποίος είχε βουτήξει στη λογοτεχνική σκηνή από τα βάθη της commedia dell’arte για να βγάζει, ξανά και ξανά, τη γλώσσα σε κάθε μορφής κατεστημένο, ήξερε: παρά την ζοφερή σοβαροφάνεια ενός τεχνοκρατικού παρόντος, από κάπου πάντα θα ακούγεται η μελαγχολική φωνή του τρουβαδούρου, καταγγελτική και θλιμμένη. Κι ενώ οι λέξεις ερίζουν, οι απαντήσεις στους χιονισμένους νομπελιστικούς ανέμους πετούν και χάνονται …

-Ο θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης, ηθοποιός και σκηνογράφος Dario Fo (Ντάριο Φο), βραβευμένος με Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1997, πέθανε σε ηλικία 90 ετών, λίγες ώρες πριν ανακοινωθεί ότι το Νομπ'ελ Λογοτεχνίας απονέμεται φέτος (σε μια εξίσου αντισυμβατική κίνηση εκ μέρους της σουηδικής επιτροπής βραβείων) στον τραγουδοποιό, ποιητή και μουσικό Bob Dylan (Μπομπ Ντύλαν).

Ο Ντάριο Φο είχε γίνει γνωστός στην Ιταλία για το ανατρεπτικό θέατρο που καλλιεργούσε, μαζί με την ηθοποιό Φράνκα Ράμε, η οποία ήταν γυναίκα και μόνιμη συνεργάτης του, ήδη από τη δεκαετία του ΄50, ενώ το 1969 έγινε διεθνώς γνωστός με το «Mistero Buffo» το οποίο καταγγέλθηκε από το Βατικανό και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Στις αμέτρητες συνεργασίες του Ντάριο Φο, αναφέρεται και εκείνη με το Θέατρο Τέχνης του Κάρολο Κουν, που πρώτο ανέβασε στην Ελλάδα το έργο «Ισαβέλα τρεις καραβέλλες και ένας παραμυθάς», την περίοδο 1974-1975.

http://www.biblionet.gr/author/177/Fo,_Dario,_1926-

Το βιογραφικό του από τη biblionet:

Ο Ντάριο Φο, πολυτάλαντη προσωπικότητα, γεννήθηκε στις 24 Μαρτίου 1926 στο Σαν Τζιάνκο, κοντά στο Βαρέζε της Ιταλίας (…) Σπούδασε αρχιτεκτονική, την οποία όμως εγκατέλειψε για να ασχοληθεί με το θέατρο, αρχικά ως σκηνογράφος, ύστερα ως ηθοποιός και, φυσικά, ως συγγραφέας και σκηνοθέτης. Ο ίδιος ερμήνευσε αρκετά από τα έργα του, ενώ έγραψε πολλά για την Ιταλική Ραδιοφωνία και τον κινηματογράφο. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από τον αντικομφορμισμό και τη δυνατή σάτιρα απέναντι στην κυρίαρχη πολιτική, την εκκλησία και την ηθική, που βαραίνουν την καθημερινή μας ζωή διαιωνίζοντας τον ιδιόμορφο κοινωνικό μεσαίωνα που διανύουμε. Παγκόσμια φήμη έχουν τα έργα του: "Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού", "Κλέβε λιγότερο", "Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω!", "Οι αρχάγγελοι δεν παίζουν φλίπερ" και πολλά άλλα. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί και έχουν ανέβει σε θέατρα όλου του κόσμου.
 

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ

(2016) Υπάρχει ένας τρελός βασιλιάς στη Δανιμαρκία, Κλειδάριθμος

(2013) Κλάξον, τρομπέτες και πλάκες, Δωδώνη

(2009) Ο έρωτας και η ειρωνεία, Εκδόσεις Καστανιώτη [κείμενα, εικονογράφηση]

(2008) Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω, Αιγόκερως

(2006) Εναντίον των αθυρόστομων γελωτοποιών, ΚΨΜ

(2006) Εναντίον των γελωτοποιών, Πανοπτικόν

(1998) Ο Τζοάν Παντάν, Αιώρα [κείμενα, εικονογράφηση]

(1986) Κλάξον, τρομπέτες και πλάκες, Δωδώνη

Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω!, Κατσάνος

Είχε δύο πιστόλια, Κατσάνος

Η μαριχουάνα της μαμάς είναι πιο γλυκιά, Κατσάνος

Η μεγάλη παντομίμα, Δωδώνη

Κλέψε λιγότερο, Κατσάνος

Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού και μερικών άλλων ανατρεπτικών, Κατσάνος

Οι αρχάγγελοι δεν παίζουν φλίπερ, Κατσάνος

 

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

(2015) Λεύτερο ζευγάρι. Γύρισα σπίτι, Δωδώνη

(2013) Ο κόσμος μου, Εκδόσεις Καστανιώτη [κείμενα, εικονογράφηση]

(1986) Λεύτερο ζευγάρι. Γύρισα σπίτι, Δωδώνη

Η μαμά φρηκιό και μυστήριο μπούφο, Κατσάνος

 

Λοιποί τίτλοι

(2006) Ramme, Franca, Όλα για το σπίτι, κρεβάτι κι εκκλησία, Δωδώνη [εικονογράφηση]

 

Εργογραφία (από την wikipedia)

Δάχτυλο στο μάτι (Il dito nell'occhio, 1953)
Οι αρχάγγελοι δεν παίζουν φλίπερ (Gli arcangeli non giocano a flipper, 1959)
Είχε δυο πιστόλια (με Άσπρα και Μαύρα Μάτια) (Aveva due pistole dagli occhi bianchi e neri, 1960)
Αυτός που κλέβει ένα πόδι έχει τύχη στην αγάπη (Chi ruba un piede è fortunato in amore, 1961
H μεγάλη παντομίμα (΄΄Grande pantomime con bandiere e pupazzi piccolo I medi΄΄), 1968
Μίστερο Μπούφο (Mistero Buffo, 1969)
Ο εργάτης ξέρει 300 λέξεις το αφεντικό 1000, Γι' αυτό είναι αφεντικό (L'operaio conosce 300 parole il padrone 1000 per queato lui e il padrone, 1969)
Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού (Morte accidentale di un anarchico, 1970)
Φενταγίν (Fedayin, 1971)
Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω! (Non si paga, non si paga!, 1974)
Η μαριχουάνα της μαμάς είναι πιο γλυκιά (La marijuana della mamma è la piu bella, 1976)
Όλο σπίτι, κρεβάτι κι εκκλησία (Tutti casa letto e chiesa, 1977)
Η ιστορία μιας τίγρης κι Άλλες ιστορίες (Storia della tigre et altre storie, 1978)
Η όπερα του ζητιάνου, (L'opera dello sghignazzo, 1981)
Μια μάνα (Una madre, 1982)
Το ανοιχτό ζευγάρι (Coppio aperta, 1983)
Ελισάβετ: Γυναίκα κατά λάθος (Quasi per caso una donna: Elisabetta, 1984)
Το ημερολόγιο της Εύας (Diario di Eva, 1984)
Ένας ήταν γυμνός κι ο άλλος φόραγε φράκο (L´uomo nudo e l´uomo in frak, 1985)
Ο πάπας και η μάγισσα (Il papa e la strega, 1989)
Ο ανώμαλος δικέφαλος (L'anomalo Bicefalo, 2003)